Bellelay

Vannacht was ik op weg naar mijn tante in Aken. Ik stond met mijn bepakte fiets voor een afslag te turen op een kaart en wist niet of ik beter links of rechtsaf kon gaan. Toen het stoplicht voor de auto's op groen sprong, besefte ik me dat ik midden op de snelweg stond en moest ik maken dat ik weg kwam.

Het verbaast me dat ik niet vaker over fietsavonturen heb gedroomd sinds ik afgelopen zomer circa 950 km heb gefietst van Tilburg naar Bern. Wel denk ik vaak terug aan de plekken waar ik heb gefietst en de mensen die ik heb ontmoet. Aan een plek in het bijzonder en dat is een abdij waar ik langs ben gefietst tijdens een zware tocht in de Jura. Zonder er bij stil te staan heb ik die dag de drie hoogste en steilste bergen van de tocht beklommen. Er zat wel een hoogtekaartje in mijn routeboekje, maar ik was me er niet zo bewust van dat de schaal per bladzijde verschilde. Als je dus de cijfertjes langs de y-as niet goed bestudeerd, lijken die bergen vergelijkbaar met de Ardennen en Vogezen terwijl ze eigenlijk bijna twee keer zo hoog zijn. Dit zorgde er voor dat de tocht onverwachts zwaar was, maar daardoor niet minder mooi. Toen ik op over de rug van de tweede en hoogste berg de bocht om fietste, brak de zon door en doemde er aan mijn linkerzijde een groot wit gebouw op. Het gebouw zag er eigenaardig uit in deze omgeving. De groene grasvelden en netjes in een rij geplante bomen rond het klooster stonden in sterk contrast met de rotspartijen en watervallen van even terug. Dankzij mijn routeboekje kwam ik te weten dat dit een oud klooster waar nu een psychiatrische kliniek in is gevestigd. 

Ik vaak aan deze plek terug gedacht, hoe ik de bocht om fietste verbaast dit grote witte gebouw aan te treffen, blij dat het ophield met regenen en opgelucht dat ik niet meer zo hard de pedalen naar beneden hoefde te duwen om vooruit te komen. Omdat de batterij van mijn camera leeg was heb ik niet de kans gezien om een foto van de abdij te maken. Toen ik net pas voor de eerste keer foto's van het klooster zag, besefte ik me dat er maar weinig kenmerken overeen kwamen met het gebouw dat ik heb gezien boven op die Zwitserse bergtop. Gek genoeg heeft het klooster in mijn herinnering meer weg van de tekening hieronder uit 1755. Ja, vooral die torentjes.

Tour de France langs het Bellelay (foto gemaakt door Lukas Spieker, 2012):

Kirche zu Bellelay, 1755 door Emanuel Büchel:

Volgens de legende is de abdij gesticht door een prior die verdwaalde in de Jura tijdens een jacht op everzwijnen. Na drie dagen door het bos gedwaald te hebben, beloofde het kloosterhoofd dat hij op de plek waar hij het everzwijn had gedood een abdij zou stichten als hij veilig terug zou keren. De dag daarna vond hij de weg terug. Hij kwam zijn belofte na en bouwde rond 1142 de abdij die hij de naam "belle laie" gaf. Lang heeft men gedacht dat dit een verwijzing was naar het dier dat de prior in 1136 in gevaar bracht aangezien "belle laie", 'mooi everzwijn' betekent in het Frans. Echter, het is nu bekend dat het "mooi woud" betekend (een verbastering van het latijnse "bella lagia"). De abdij van Bellelay werd drie keer door brand verwoest: in 1402, in 1499 door plunderende soldaten tijdens de Schwabenkrieg (een conflict tussen de Habsburgers en het Alte Eidgenossenschaft dat later de Zwitserse staat vormde) en in 1556. In het begin van de 18e eeuw werd de huidige kerk werd gebouwd in door de Oostenrijkse architect Franz Beer. Daarna heeft de abdij heeft onder andere gediende als hostel, weeshuis en kostschool totdat deze in 1797 werd bezet en geplunderd tijdens de nasleep van de Franse revolutie. Hierna wisselde het gebouw tussen verschillende eigenaren en werd het gebruikt als een brouwerij, glasfabriek, stal, schuur en magazijn. Tegenwoordig word het gebouw gebruikt als psychiatrische inrichting, expositieruimte en kaasmakerij.